MUSAHIBE

Son zamanlarda özünə qəsd halları  çoxalıb. İntihar daha çox gənclərdə müşahidə olunur.Bu kimi hadisələr hansı səbəbdən,  yəni ictimai proses,ailə münaqişəsi ,savadsızlıqla əlaqədar olduğunu bilmək üçün Bakı Dövlət Universitetinin eksperimental psixologiya ETL-nin böyük elmi işçisi, psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru Rəşid Cabbarovun fikirlərini öyrənək.

-Yeniyetmələrdə, gənc nəsildə intihara səbəbi nədə görürsüz?

-Muasir dövrdə sosial-iqtisadi inkişafın sürətlənməsilə, cəmiyyətdə baş verən dəyişiklərlə bağlı insan psixikasında da ciddi dəyişiklər baş verir. Bu dəyişikliklərin əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, insan mövcud şəraitə uyğunlaşa bilmir, insanin uyğunlaşma qabiliyyəti aşağı düşür. Psixi yükləmələr, informasiya artığı bütün bunlar bu və ya digər şəkildə insan psixikasında ciddi problemlər yaradır. Xüsusilə gənc və yeniyetmələrdə bu bir sıra fəsadlara gətirib çıxara bilər. Son dövrlərdə statistikaya onu göstərir ki,suiqəsdlərin sayı artıb. Bu müxtəlif səbəbl

HƏR ŞEY ÖZ ƏLİMİZDƏ

Budur  HƏYAT!Kiminsə arzusu yerinə yetir, kiminsə yox! Kimi isə arzusunun nə olduğunu belə bilmir.Elələri “xoşbəxt” insanlardir.Onlar bilmir hansı yolla adımlasın.Birində uğur var, birində zərər.Amma bu zərər başqa zərərlər kimi deyil.Bu yarıdan dönə bilinməyən zərərdir.Bu xəyallarin axışını açan zərərdir.İnsan hey gedir harasa, amma bilminmir.Yollar onu ayılmağa məcbur edir.

Həyatın sınaqları, acıları, onu zəiflədir. O, ömrünün sınaqları ilə  mübarizə aparır.Hey vuruşur, hey unudur. Sonda bu yolu seçir “NARKOMANİYA”.Bu yol vuruşduğu, hey düşünüb baş çıxarmayacağı yoldur.Gözü bağlı,amma ruhu alışan yol.Gör bu yolda nələr var?!…Gedirsən.özündə hiss etmirsən.İNSAN hiss etmədən ölümə gedir.İndi bir çox insanlar bu yolun yolçusudur.Bəziləri mühitlə əlaqədar  olaraq bu yolun yolçusu olur.Belə insanlar cəmiyyətdən təcrid olunmuş insanlardır.Ruh düşkünüdürlər.Belələrinin həyatı uçuruma sürüklənir.Allahın verdiyi  əmanətə-cana xələl gətirirlər.

Cəmiyyətdə belə təhlükəli, insana zərər verəcək hadisələrə qarşı ciddi tədbirlər görülməlidir.İnsanların bu uçuruma  sürüklənmələrinin qarşısı alinmalıdır.Biz hamımız canlıyıq,insanıq,ən əsası isə şüurluyuq.Düşünnə bilirik.Nəyin düz,nəyin əyri olduğunu biz öz şüurumuzla həll edirik.Bu da bizim iradəmiz sayəsində ola bilər.Hər birimiz düzgün hərəkət etsək,sağlam düşünsək çıxış yolu taparıq.A.Karrel səbəsiz yerə deməyib ki,”Düzgün düşünmək üçün sağlam olmaq lazımdır”.

ƏSGƏR OLMAQ İSTƏRDİM…

Dünən Şuşanın işğal günü idi.O gündən 21 ildə ötüb keçdi.Biz hələ də o günə… inaniriq.BİR VAXT GƏLƏCƏK BİZLƏR HAMIMIZIN BİR OLAN ARZUYA YETƏCƏYİK.BUNA ÜMİD HƏLƏDƏ VAR.İNANİRAM Kİ,BUNA OLAN ÜMİDİMİZ HEÇ VXT İTMƏYƏCƏK.TORPAQLARIMIZ AZAD OLACAQ.O GÜN UZAQDA DEYİL…
Həmişə bu barədə düşünərkən ağlıma ibtidai sinifdə öyrəndiyim şeir yadıma düşür.Yadimdadir,o şeiri böyük həvəslə əzbərləmişdim
QOY CƏBHƏYƏ QURBAN GEDİM MƏN ƏSGƏR,
TƏKİ ANAM YADLARA BAŞ ƏYMƏSİN.
YAĞIŞ KİMİ YAĞAN ODLU GÜLLƏLƏR,
MƏNƏ DƏYSİN VƏTƏNİMƏ DƏYMƏSİN….

Cenni Herhardt

Bu əsər 1 ailənin ailə vəziyyətindən bəhs edir.Onlarin maddi cətinlikləri həddən artiq agir idi.Bu daha cox Cenniyə təsir etdi.Cenninin ilk sevgisi ugurlu olmadi-daha dogrusu.həyatinin boyuk sehvini etdi…Cenninin əzab çəkməsi.amma butun bunlara rəgmən ayaqda qalmasi boyuk iradədin sayəsindədir.baxmayaraq ki.həyat ona boyuk zərbə vurmuşdu-ilk novbədə BRENDER ilə yaşadiqlari.sonra onun olumu.Bunlara baxmayaraq ikinci dəfə də belə bir addim atdi-Leyteri sevmekle.Cenni o qədər də əmin deyildi Leyter onunla evlənəcək amma onunla getməyə raziliq verdi.Bəlkə Cennini bu addimi atmaqla daha cox ailəsini duşunurdu.Bundan sonra ailəsi pul cəhətdən korluq cəkməyəcək…..

   Sonralar Cenni həqiqətən anladi ki.onu cox sevir.eləcə də Leyter.Buna baxmayaraq Cenni ilə evlənmək barədə duşunmurdu.Cenni isə bunu bilirdi.ancaq susurdu.Tək onu bilirdi ki. Leytrrsiz həyat ona zindan kimidirəLeyter de bunu anladi ondan ayrilandan sonra…

   Umumiyyətlə CENNİ cox sixinti cəkdi Leytersiz yaşamaga məcbur oldu.Buna baxmayaraq o.həmişə onu yaninda hiss edib və bununla ozundə guc tapib.Ən əsasi isə o.UMİDİNİ itirməyib(bizim eşitdiyimiz amma hemin sozə nəticə tapa bilmədiyimiz SEVGİ elə bu deyilmi?).Onun yaşadigi bu xəyali xoşbəxtlik cox surmur və nəhayət Leyter olur.O, bundan sonra nece yaşasin.Axi Leyter sağ olarkən nəsə olar deyə umid edirdi.UMİD həyatda itirdiyimiz sonuncu dəyərdir.Cenni bunuda itirmiş artiq.Əsərdə deyildiyi  kimi Cenni bundan sonra hara gedecek.nece yashiyacaq…bəs SONRA…..

DUSHUNDUKLERIM

HER FIKRIN BIR ACARI VAR,HER QARANLIQIN BIR ISHIQI  VAR,HER AXSHAMIN BIR SABAHI VAR,HER BASHLANQICIN BIR SONU VAR,HER CRTINLIYIN BIR YOLU VAR.

BEZEN HEYAT BIZI SINAQA CEKIR.BIZDE DOZUM,ANLAYISH AXTARIR.MEN OZUMU IRADEMIN ELINE EMANET ETMISHEM VE ONA COX GUVENIREM.QARSHIMDA GELEN CETINLIKLERE IRADEM SAYESINDE QALIB GELECEM.HER PISLIK YAXSHILIQLA ADDIMLAYIR.QALIR O,BIZE KI,HANSINI QABAQA ATACAYIQ.

SEVDIYIM YAZICI VE ESER

INSAN bezen dushundukleri ile nefes alir,yashayir. Dusunceler, xulyalar insani basqa dunyaya aparir. Insan orada oz cizgisini cekmeye baslayir.Men ise bezen oxudugum eserler ile yashayiram.MEN ESERLERINE,ELECE DE DUSHUNDUYU FIKIRLERINE BOYUK HORMET DUYDUGUM,SEVDIYIM BOYUK SENETKAR ILYAS EFENDIYEV-DIR. O, heqiqeten de neheng bir yazicidir.Qadinin nelere qadir oldugunu gosterir.Bu heyatda qadin kimi dozumlu birinci varliq yoxdur. SENETKAR mehz qadinin daxili dunyasini< onun hiss etdiklerini qeleme alib.Eserlerinin demek olar ki, ekseriyyeti bu movzudadir.bele demek daha duzun olar: Ilyas Efendiyev qadin psixologiyasini bilen bir sexsiyyetdir. Eserlerinde insan tam basqa bir alemde olur. Gozunu  acib dunyaya baxmaga, insanlari tanimaga sene guc verir. Heyatda iradece guclu olmaqa sene yol gosterir.onun yazdigi eserlerin icerisinde mene en maraqlisi “Soyudlu arx”dir.Bu eser hem bir qadinin mudrukluyunden, iradesi hec bir cevrime deyismemesinden, hem de bir qadinin nelere qadir olmasindan behs edir. qadin kend insanlarin rifahini yaxsilasdirmaq ucun ora arx cekdirir, qadinlarin savadlanmasina, gozlerinin acmasina, incesenetle tanis olmasina yardim edir. Bu tekce qadinlara samil olunmur, elece de butun kend sakinlerine.Ancaq bunlarin hamisini kim edir; QADIN…Sadece olaraq bir qadin kimliyinden ,harada yasamasindan asili olmayaraq.O dovr ucun  qadinin tam musteqil sekilde, tek olaraq nese hereket etmesini duzgun saymirdilar. Ancaq bunu Efendiyev edebiyyata getirdi. Artiq insanlarin dar dusuncelerini yox etmek ucun, dunyada kisi ve qadinin berabersizliyini yox etmek ucun…Ilyas Efendiyev bu ve ya diger eserlerinde de edebiyyata yeni bir seyife, yeni bir isiq getirir..